سيم پيچها :
سيم پيچها ي ترانسفورماتور كه در واقع از مهمترين قسمتهاي يك ترانسفورماتور مي باشند از مقداري هادي تشكيل شده كه با فرم مناسبي پيچيده شده و حلقه هاي مختلف آن نسبت به يكديگر عايق شده و بنحو مناسبي كه نسبت به يكديگر و همچنين هسته عايق باشند روس ستونهاي هسته قرار مي گيرند.
معمولاً در ترانسفورماتورهاي سه فازه سيم پيچهاي مختلف هر فاز در روي ستون مربوطه به نحوي قرار مي گيرند كه متحد المركز بوده و بعلاوه بلحاظ تكنيكي حتي المقدور سيم پيچهاي نزديك به هسته داراي ولتاژ كمتري باشند . جنس هاديهاي سيم پيچها معمولاً مس و يا در مواردي آلومينيوم مي باشد سيم پيچها بايستي در مجموع داراي خصوصيات زير باشند :
1- استحكام مكانيكي در مقابل نيروهاي ناشي از اتصال كوتاه
2- مقاوت حرارتي در مقابل حرارت حاصله ناشي از اتصال كوتاه و حالت كار عادي
3- استحكام عايقي مناسب
4- حداكثر هدايت الكتريكي و يا به عبارت ديگر حداقل تلفات ( مقاومت )
جنس هادي در سيم پيچها :
جنس هادي در سيم پيچها ، مس و در مواردي آلومينيوم مي باشد زيرا هدايت الكتريكي اين دو فلز نسبت به ساير فلزات بيشتر مي باشد .
هاديهاي مورد استفاده در سيم پيچي معمولاً به دو صورت گرد و يا با مقطع مستطيلي با عايق مناسب مي باشند . عايق هاديها بر حسب قطر و خصوصيات مورد نياز براي سيم پيچها فرق مي كند و به همين دليل هاديها گوناگون از نظر ابعاد ، مقاطع و همچنين نوع و ميزان عايقهاي آنها وجود دارد .
اگر استحكام زياد و مقاومت حرارتي بالا مد نظر باشد از عايق لعاب ماده Viniflex استفاده مي شود ولي امروزه هاديهاي مستطيلي بوسيله نوارهاي كاغذي Paper Insulated Conductor عايق مي شوند .
نسبت طول و عرض مقاطع مستطيلي در هاديها دلخواه بوده ولي همواره از سطح مقطع كاملاً مستطيلي استفاده مي شود . زيرا در صورتيكه مقاطع به مربع نزيك باشند د رهنگام پيچيدن سيم ، هاديها تمايل به لب به لب شدن با هاديهاي مجاور را داشته و باعث صدمه ديدن عايق مي گردند . ضمناً لبه هاي مستطيل را به صورت گرد در مي آورند تا عايق گوشه‌هاي هاديها د رهنگام پيچيدن آسيب نبيند و اين امر باعث مي گردد تا سطح مقطع مفيد كمتر از حاصلضرب و عرض مستطيل باشد .
انواع مختلف سيم پيچي ها :
سيم پيچها به طرق مختلف پيچيده مي شوند كه هر يك كاربرد خاص خود را دارند .
متداول ترين آنها سه نوع مي باشند :
1- سيم پيچ لايه اي Layer Type
2- سيم پيچ حلزوني Helical Type
3- سيم پيچ ديسكي پيوسته Continuous Disc Type
1- سيم پيچ هاي لايه اي :
اين نوع سيم پيچ ها بوسيله هاديهاي گرد يا مستطيلي در يك يا چند لايه پيچيده مي شوند در صورت استفاده از هاديهاي با مقطع مستطيلي مي توان به طور همزمان سيم پيچي را با استفاده از تعدادي هادي موازي بصورت تخت يا لب به لب پيچيد . عمدتاً سيم پيچهاي با هادي مستطيلي دو لايه اي مي باشد زيرا در اين حالت بهتر مي توان سر سيم پيچها را بيرون آورد فاصله بين لايه ها نيز مواد عايقي و يا كانالهاي عبور روغن ( به منظور خنك كردن سيم پيچي ) قرار مي گيرد . كاربرد اين سيم پيچ در جريانهاي بالارو ولتاژ پائين مي‌باشد .
2 - سيم پيچهای حلزوني :
اين نوع سيم پيچ همانطور كه از نامش پيداست به صورت هليس يا مارپيچ پيچيده مي شود و از تعدادي هادي با مقطع مستطيلي تشكيل شده است و هر دور از اين سيم پيچ در واقع تمام ضخامت سيم پيچ را اشغال مي نمايد . اين نوع سيم پيچ براي جريانهاي متوسط كاربرد دارد ، هر دور سيم پيچ روي يك سري فاصله دهنده Spacer پيچيده مي شود كه تشكيل كانالهاي عمودي روغن را مي دهند و هر دور يا گروه از دورها نيز بكمك جدا كننده هاي (Key sector)شعاعي روي يكديگر قرار مي گيرند و بنابراين در اين نوع سيم پيچي مجموعه اي از كانالهاي افقي و عمودي براي خنك كردن بوجود مي آيد و هر دور (حلقه ) از سيم پيچ در تماس با روغن مي باشد . شكل زير نمونه اي از اين كانال ها را نشان مي دهد .
3- سيم پيچهاي ديسكي :
اين نوع سيم پيچها كه اصولاً در ترانسفورماتورهاي بزرگ مورد استفاده قرار مي گيرد شامل تعدادي ديسك مي باشد كه از طريق پيچش مداوم يك يا چند رشته هادي موازي تشكيل شده و هر ديسك در واقع از تعدادي دور كه بطور شعاعي روي يكديگر پيچيده شده اند تشكيل مي گردد و هاديها بدون قطع شدگي از يك ديسك به ديسك ديگر منتقل مي شوند و در صورت لزوم بايستي هاديها با طول مناسبي انتخاب شوند تا بتوان تمام سيم پيچي را با آنها انجام داد تا هيچ گونه اتصال و يا جوشي در آنها ايجاد نشود مگر در مورد سيم پيچهاي داراي تپ كه در آنصورت بايستي اتصالات خارج از سيم پيچي و بكمك جوش الكتريكي و يا جوش زرد (Brazing) انجام شود .
نظرات شما عزیزان:
آشنایی با سنسور خازنی
